Όσα ανακοίνωσαν ο Μητσοτάκης και οι υφυπουργοί στην άρτια σκηνοθετημένη εμφάνισή τους, σηματοδοτούν το πέρασμα από το πειθαρχικό καθεστώς (Φουκώ) διαχείρισης της πανδημίας, στο καθεστώς του ελέγχου (Ντελέζ). Τον ...
τόνο πλέον δεν θα το δίνουν οι καθολικές απαγορεύσεις (καραντίνα) και το πανοπτικό κράτος που τις επιβάλλει υπό την απειλή αυστηρών ποινών.
Οι περιορισμοί σταδιακά χαλαρώνουν, όχι όμως και ο έλεγχος, η διαφορά είναι ότι τώρα η υποχρέωση τήρησης των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης περνά από το κράτος στα ίδια τα άτομα. Αυτά είναι που πρέπει να τηρούν τις αποστάσεις, να φορούν μάσκες, να ελαχιστοποιούν τις μετακινήσεις τους. Οι ποινές και τα πρόστιμα παραμένουν αλλά υποχωρούν στο παρασκήνιο, ως "διορθωτικά" μέτρα και όχι ως δαμόκλειος σπάθη.
Για αυτό και στο διάγγελμα του πρωθυπουργού η λέξη που ξεχώριζε είναι η «ευθύνη», η υπευθυνότητα που πρέπει να επιδεικνύουν διαρκώς οι πολίτες στη νέα «καθημερινότητα» που έφερε ο κορωνοϊός. Ο έλεγχος στη δεύτερη φάση δεν επιβάλλεται (κυρίως) από το κράτος αλλά από τα ίδια τα άτομα, αφού στοιχηματίζεται ότι έχουν εσωτερικεύσει τον φόβο από την αόρατη απειλή.
Στην πρώτη φάση διαχείρισης της πανδημίας ξεχώριζε η πειθαρχία, ο Μητσοτάκης επαναλάμβανε διαρκώς πόσο αυστηρά πειθαρχήσαμε στην καραντίνα. Στη νέα φάση, η πειθαρχία αντικαθίσταται από τον έλεγχο. Και ενώ το νέο καθεστώς τυπικά αυξάνει τις ατομικές ελευθερίες, η διάχυση της ευθύνης και η ανάληψή της από τα άτομα, ενδέχεται να τις περιορίσει δραστικά.
Οι άνθρωποι τώρα καλούνται να αστυνομεύουν διαρκώς τον εαυτό τους και τους γύρω τους, γίνονται ταυτόχρονα το αντικείμενο και το υποκείμενο του ελέγχου. Ενός ελέγχου που πρέπει να είναι διαρκής και αυστηρότητος γιατί η απειλή παραμένει, ενώ οτιδήποτε πάει στραβά θα είναι δική τους ευθύνη. Αυτό όμως δεν ανοίγει τον δρόμο για την ελευθερία, αλλά για μια παρανοϊκή δυστοπία.
Δημητρης Τσιρκας (FB)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου