Συμφωνία με ερωτηματικά...

Υστερα από σχεδόν 15 χρόνια και 13 γύρους διαπραγματεύσεων μεταξύ Ελλάδας και η Αιγύπτου, οι υπουργοί Εξωτερικών Νίκος Δένδιας και Σάμεχ Σούκρι υπέγραψαν χθες στο Κάιρο συμφωνία μερικής (τμηματικής) οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών. Ο...
Νίκος Δένδιας χαρακτήρισε τη συμφωνία ιστορική, αμοιβαία επωφελή, δίκαιη και «υποδειγματική, σημαντική για ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο», που «έχει συναφθεί στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου, σέβεται τις πρόνοιες του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας και τις σχέσεις καλής γειτονίας».

Η συμφωνία συμβάλλει στη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή μας, επιλύει μια χρονίζουσα εκκρεμότητα, αλλά είναι και μια «συμφωνία μεταξύ δύο φιλικών γειτονικών χωρών που σέβονται την Ιστορία τους», όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών, σημειώνοντας ότι «είναι το απολύτως αντίθετο του παράνομου, άκυρου και νομικά ανυπόστατου μνημονίου κατανόησης μεταξύ της Τουρκίας και της Τρίπολης».

Ο κ. Δένδιας τόνισε ότι «μετά την υπογραφή της συμφωνίας μας, το ανύπαρκτο μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης έχει καταλήξει εκεί που ανήκε από την πρώτη στιγμή: στον κάλαθο των αχρήστων», καθώς «επιβεβαιώνει και κατοχυρώνει το δικαίωμα και την επήρεια των νησιών μας σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ».

Ο υπουργός Εξωτερικών εκτίμησε ότι οι σχέσεις της Ελλάδας και της Αιγύπτου περνούν σε μια νέα φάση στενότερων επαφών και πως «έχουν τεθεί οι υγιείς βάσεις για να συνεχίσουμε μαζί, συντονισμένα, να αντιμετωπίζουμε τις κοινές προκλήσεις στο ευρύτερο περιβάλλον μας».

Ο κ. Δένδιας έστειλε και μήνυμα προς την Αγκυρα: «Η σημερινή (σ.σ.: χθεσινή) υπογραφή είναι ένα δείγμα αποφασιστικότητας και από τις δύο πλευρές. Ενδειξη της κοινής ανάγνωσης που υπάρχει από την Ελλάδα και την Αίγυπτο για τα όσα συμβαίνουν στην περιοχή μας. Η Ελλάδα θα συνεχίσει να κινείται με την ίδια αποφασιστικότητα με στόχο τις οριοθετήσεις και με τις υπόλοιπες συνορεύουσες χώρες μας, στο πλαίσιο πάντοτε του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Η Ελλάδα καλεί όποια άλλη χώρα της περιοχής το επιθυμεί να ακολουθήσει το παράδειγμα της συμφωνίας αυτής που υπογράψαμε σήμερα (σ.σ.: χθες) και της αντίστοιχης που υπογράψαμε πριν από λίγους μήνες με την Ιταλία. Το Διεθνές Δίκαιο προσφέρει λύσεις στα προβλήματα, αλλά πρέπει να γίνεται σεβαστό στο σύνολό του. Οχι να εφαρμόζεται επιλεκτικά και να το επικαλείται κανείς κατά το δοκούν».

Ο υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου Σάμεχ Σούκρι τόνισε ότι «αυτή η συμφωνία αντικατοπτρίζει με ειλικρίνεια τις σχέσεις και τις προσπάθειες των δύο χωρών για αναβάθμιση των σχέσεων Ελλάδας και Αιγύπτου. Και εντάσσεται στο πλαίσιο μεγάλων δραστηριοτήτων που γίνονται τα τελευταία χρόνια για την αναβάθμιση της συνεργασίας των δύο χωρών, στον πολιτικό τομέα, καθώς και στον στρατιωτικό και πολιτιστικό και για τον συντονισμό θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος σε διεθνές επίπεδο».

«Η συμφωνία θα βοηθήσει να προχωρήσουμε ακόμη περισσότερο προς όφελος των δύο λαών μας για περαιτέρω συνεργασία στον περιφερειακό τομέα της ενέργειας και στην ενίσχυση του Φόρουμ για το Φυσικό Αέριο», καταλήγοντας ότι «οι σχέσεις Ελλάδας-Αιγύπτου είναι θεμέλιο για τη διασφάλιση της σταθερότητας και της ασφάλειας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και για την αντιμετώπιση ενώπιον κινδύνων που προέρχονται από παιδιάστικες προσπάθειες για τη διατάραξη αυτής της σταθερότητας και ασφάλειας».

«Οχι παρανομίες»



Διπλωματικές πηγές υπογραμμίζουν ότι η Λιβύη πλέον βρίσκεται μεταξύ δύο απολύτως νόμιμων οριοθετήσεων (Ελλάδα-Ιταλία και Ελλάδα-Αίγυπτος) και η κυβέρνηση της Λιβύης δεν έχει καμία απολύτως νόμιμη βάση να απορρίπτει τη συζήτηση με την Ελλάδα για να ολοκληρωθεί με νόμιμο τρόπο η οριοθέτηση μεταξύ μας ΑΟΖ στην περιοχή νοτίως της Κρήτης. Η οριοθέτηση αυτή είναι η μόνη νόμιμη και εξυπηρετεί το συμφέρον των δύο χωρών μας.

Οι ίδιες πηγές υποστηρίζουν ότι το μήνυμα που στέλνει η Ελλάδα είναι πως «δεν κάνει παράνομες συμφωνίες, ούτε εξαναγκάζει άλλες χώρες σε λεόντειες συμφωνίες. Διαπραγματεύεται και προβαίνει σε οριοθετήσεις με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας και η ορθότητα της πολιτικής μας έναντι παράνομων ενεργειών, όπως το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, αποδεικνύεται από το ότι το Κάιρο οριοθέτησε με την Ελλάδα, παρά τις μάταιες προσπάθειες της Τουρκίας να πλειοδοτήσει προσφέροντας στην Αίγυπτο μεγαλύτερη ΑΟΖ».

Ωστόσο, η συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου οριοθετεί θαλάσσιες ζώνες μεταξύ 26ου και 28ου μεσημβρινού, αφήνοντας εκτός προς το παρόν τις θαλάσσιες περιοχές ανατολικά της Ρόδου (αλλά και το ανατολικότερο τμήμα του ίδιου του νησιού) έως και το Καστελόριζο, περιοχή για την οποία θα συνεχιστούν οι συνομιλίες με την Αίγυπτο.

Η μερική οριοθέτηση επελέγη από την κυβέρνηση Μητσοτάκη μετά την άρνηση του Καΐρου να οριοθετήσει ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, εκτιμώντας ότι το κέρδος για την Ελλάδα είναι η επικάλυψη του παράνομου, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας, τουρκο-λιβυκού μνημονίου με μια νόμιμη συμφωνία με την Αίγυπτο.

Το χρονικό και οι εκκρεμότητες

Οι συζητήσεις μεταξύ Αθήνας και Καΐρου για την οριοθέτηση ΑΟΖ άρχισαν πριν από 15 χρόνια, ωστόσο πήραν θετική δυναμική πριν από τρία χρόνια, όταν μετά την πολιτική των τριμερών σχημάτων συνεργασίας με Κύπρο και Αίγυπτο που προώθησε ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, οι δύο υπουργοί και οι διαπραγματευτικές ομάδες πήραν το πράσινο φως από τον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπντέλ Φάταχ αλ Σίσι, έπειτα από συνάντησή τους στην Αθήνα.

Ωστόσο, η τότε κυβέρνηση δεν συζητούσε τη μερική οριοθέτηση, αλλά το σύνολό της και διεκδικούσε μεγαλύτερα ποσοστά επήρειας για τα νησιά, με την Κρήτη να έχει πλήρη επήρεια, προτάσεις τις οποίες ωστόσο απέρριπτε η Αίγυπτος. Βεβαίως, όλα αυτά ήταν πριν να συναφθεί το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο που άλλαξε τα πράγματα στην περιοχή.

Οι διαπραγματεύσεις επανεκκίνησαν με τη νέα κυβέρνηση από τον Νίκο Δένδια (ο οποίος επισκέφθηκε μέχρι χθες έξι φορές το Κάιρο) και μπήκαν στην τελική ευθεία μετά το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο -που λειτούργησε σαν καταλύτης και για τις δύο χώρες- αλλά και την οριοθέτηση μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας στις αρχές Ιουνίου.

Οι Ελληνες και οι Αιγύπτιοι εμπειρογνώμονες συναντήθηκαν πριν από δύο εβδομάδες στην Αθήνα και αντάλλαξαν χάρτες και όλα πλέον ήταν έτοιμα για να ληφθεί η πολιτική απόφαση για τη συμφωνία που τελικά υπογράφτηκε χθες στο Κάιρο.

Πάντως, δεν έχουν γίνει ακόμη γνωστές όλες οι πτυχές της συμφωνίας και τα ποσοστά επήρειας των ελληνικών νησιών που καταγράφονται στους χάρτες, ωστόσο φαίνεται πως η Κρήτη δεν έχει πλήρη επήρεια και άγνωστο είναι πόση δόθηκε στην Κάσο, την Κάρπαθο και τμήμα της Ρόδου, και καλό θα είναι πριν βγουν οριστικά συμπεράσματα να υπάρχουν όλα τα στοιχεία προς εκτίμηση, καθώς οι πρόνοιες αυτής της συμφωνίας με την Αίγυπτο θα βαρύνουν και στον διάλογο που αναμένεται να αρχίσει με την Αγκυρα για μεταξύ μας οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.

Το ίδιο ισχύει και για το Δικαστήριο της Χάγης, το οποίο, αν ποτέ φτάσουμε από κοινού με την Τουρκία (και αν προσέλθει προηγουμένως η Τουρκία σε διάλογο με την Αθήνα, μετά τη συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου για την ΑΟΖ) να ζητήσουμε την ετυμηγορία του, θα λάβει υπόψη του όχι μόνο τη συμφωνία με την Αίγυπτο, αλλά και αυτή μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας.

Νικόλας Ζηργάνος

efsyn.gr