Βούλα Παπαϊωάννου: Η φωτογράφος που κατέγραψε τη φρίκη της κατοχής...

Η σπουδαία Ελληνίδα φωτογράφος έκανε αντίσταση με την κάμερα τα χρόνια της Κατοχής, αποτυπώντας τα ίχνη που αφήνει ο πόλεμος στο τοπίο και στους ανθρώπους.

H...
Βούλα Παπαϊωάννου ως φωτογράφος δραστηριοποιήθηκε περίπου για μία τριακονταετία, από τα μέσα της δεκαετίας του ’30 έως τα μέσα της δεκαετίας του ’60.


Η Βούλα Παπαϊωάννου εν ώρα εργασίας, π. 1950 © Συλλογή Φίλη Αρναούτογλου

Στα πρώτα της βήματα δοκίμασε τις ικανότητές της φωτογραφίζοντας αγάλματα, αρχαιότητες και τοπία. Μετά την είσοδο της Ελλάδας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και κατά τη γερμανική Κατοχή συνέλαβε με τον φακό της στιγμιότυπα από τη ζωή του άμαχου πληθυσμού της Αθήνας, ενώ τον τραγικό χειμώνα του ’41-’42 απαθανάτισε παιδιά και ενηλίκους που η ασιτία είχε οδηγήσει στα πρόθυρα του θανάτου. 
Οι φωτογραφίες αυτές κυκλοφόρησαν στο εξωτερικό μέσω του Διεθνούς και Ελβετικού Ερυθρού Σταυρού και συνέβαλαν στην άμεση αποστολή τροφίμων. Μετά την αποχώρηση των κατακτητών, ως φωτογράφος ξένων αποστολών κατέγραψε την τραυματισμένη ελληνική ύπαιθρο, τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων της και την προσπάθεια ανασυγκρότησης της χώρας στον απόηχο του Εμφυλίου. 
Κατά τη δεκαετία του 1950 συμμετείχε με την προσωπική της ματιά στη διαμόρφωση της μεταπολεμικής εικόνας της Ελλάδας, όπως προβλήθηκε μέσα από τουριστικά έντυπα και φωτογραφικά βιβλία. Μάλιστα, δύο σημαντικές εκδόσεις, La Grèce à ciel ouvert και Illes Grecques, από τον ελβετικό οίκο Clairefontaine/Guilde du Livre διέδωσαν τις φωτογραφίες της πέρα από τα σύνορα της χώρας.

Ακολούθησε μια περίοδος σιωπής, κατά την οποία η ίδια, ηλικιωμένη πια και με σοβαρά προβλήματα όρασης, αλλά με θαυμαστή πνευματική διαύγεια, έζησε αποτραβηγμένη, κοντά στους οικείους της, με αποτέλεσμα το έργο της να ξεχαστεί. 

Με την κατάθεσή του το 1976 στο νεοϊδρυθέν τότε Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη είδε πάλι το φως και επανεκτιμήθηκε κυρίως την τελευταία εικοσαετία στο πλαίσιο της γενικότερης προσπάθειας να καταγραφεί η πορεία της ελληνικής φωτογραφίας.

Βούλα Παπαϊωάννου, Καταστροφές από βομβαρδισμό, Πειραιάς, 12 Φεβρουαρίου 1941 © Μουσείο Μπενάκη / Φωτογραφικά Αρχεία

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο, ΕΔΩ...