Διπλό «μπλόκο» ετοιμάζει η εφορία, σε όσους αγόρασαν ακίνητα και άλλα περιουσιακά στοιχεία, αξίας εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, αλλά δήλωναν πως είναι ... χαμηλόμισθοι βιοπαλαιστές. Αφ’ ενός τους τιμωρεί με τεκμήριο για την κατοχή του ακινήτου που κατέχουν σήμερα, αφ’ ετέρου όμως θα θεωρεί και εισόδημα της χρονιάς που αποκτήθηκε την αξία κάθε περιουσιακού στοιχείου που υπερβαίνει το εισόδημα που δηλωνόταν.
Έτσι θα τους φορολογεί και αναδρομικά σαν να είχαν τότε επιπλέον εισόδημα, από αυτό που πραγματικά δήλωσαν.
Στο στόχαστρο μπαίνουν, όμως, «από το παράθυρο» και οι ελεύθεροι επαγγελματίες που τα προηγούμενα χρόνια φορολογούνταν με τεκμαρτό εισόδημα.
Για παράδειγμα οι οδηγοί ΤΑΧΙ δήλωναν μόνο τεκμαρτό εισόδημα (όχι το πραγματικό) με «ταρίφα» έως 16.000 ευρώ «το κεφάλι», χωρίς λοιπές διατυπώσεις, αναλόγως της περιοχής που δραστηριοποιούνταν. Αν τώρα, ύστερα από τον έλεγχο που θα τους γίνει, αποδειχθεί ότι κάποιοι απέκτησαν πχ σπίτι 300.000 ευρώ που δεν προκύπτει από αποταμίευση περασμένων ετών, τότε η Εφορία θα τους καλέσει να αποδείξουν πού βρήκαν τα χρήματα και, αν δεν μπορέσουν να επικαλεστούν πχ δάνεια, κληρονομιές ή άλλα έσοδα, θα φορολογηθούν για εισόδημα που δεν είχαν και το οποίο θα καλύπτει την επιπλέον αξία της αγοράς.
Τα παραπάνω περιγράφονται αναλυτικά σε εγκύκλιο που εξέδωσε το υπουργείο Οικονομικών με την οποία δίνει οδηγίες στους εφοριακούς πώς και ποιους να ελέγχουν.
Στην εγκύκλιο τονίζεται ότι:
- με το νόμο 3888/2010 μετατέθηκε στους φορολογουμένους το βάρος της ευθύνης και η υποχρέωση, σε περίπτωση που η προσαύξηση της περιουσίας τους προέρχεται από άγνωστη ή μη σταθερή πηγή ή αιτία, να αποδείξει είτε την πραγματική πηγή του πλουτισμού, είτε ότι αυτή φορολογείται από άλλες διατάξεις, είτε ότι απαλλάσσεται από το φόρο.
- αν δεν τα καταφέρει να πείσει την εφορία να δεχτεί τις εξηγήσεις του, ο «πλούτος» αυτός θα φορολογηθεί ως εισόδημα από υπηρεσίες ελευθερίων επαγγελμάτων της χρονιάς (δηλαδή φόρος έως 40% ή και 45%) κατά την οποία επήλθε η προσαύξηση. Αντί δηλαδή η εφορία να πρέπει να αποδείξει τη φοροδιαφυγή, θα πρέπει ο πολίτης να αποδείξει πως «δεν είναι ελέφαντας».
- οι διατάξεις αυτές αναφέρονται σε οποιαδήποτε προσαύξηση περιουσίας: σε κινητή ή ακίνητη περιουσία οποιασδήποτε μορφής, οικόπεδα, σπίτια, αυτοκίνητα, σκάφη, αεροσκάφη, πάσης φύσεως χρεώγραφα, (μετοχές, τοκομερίδια), ακόμα και στις καταθέσεις ή πίνακες ζωγραφικής μεγάλης αξίας και γενικώς ό,τι η εφορία θεωρεί «πλούτο».
- τυχόν προβλήματα για κάθε υπόθεση που ελέγχεται, πρέπει να ελέγχονται και να αντιμετωπίζονται το κάθε ένα ξεχωριστά και μεμονωμένα, με τις δικές του ιδιαιτερότητες.
Γενικές οδηγίες για λίγους…
Ωστόσο για τους αυτοκινητιστές, αλλά και για τους πωλητές λαϊκών αγορών ή και όσους νοικιάζουν τουριστικά καταλύματα -και όχι μόνον όμως- οι οδηγίες του υπουργείου είναι μάλλον «γενικές».
Όπως τονίζεται «απαιτείται να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις υποθέσεις που ελέγχονται και για τις οποίες τα εισοδήματα παρελθόντων ετών ορισμένων κατηγοριών επιτηδευματιών, ή εν γένει φορολογουμένων, έχουν προσδιοριστεί τεκμαρτά, όπως επιχειρήσεις εκμετάλλευσης επιβατικών αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης (ΤΑΧΙ), εκμετάλλευσης επιβατικών λεωφορείων των Κ.Τ.Ε.Λ., ή επιχειρήσεις για τις οποίες προβλεπόταν η επιβολή καταβαλλόμενου ετήσιου ποσού φόρου που αντιστοιχούσε σε ποσά εισοδήματος, όπως επιχειρήσεις εκμετάλλευσης φορτηγών αυτοκινήτων Δ.Χ., εκμετάλλευσης ενοικιαζομένων δωματίων και διαμερισμάτων, εκμετάλλευσης camping, πλανόδιων λιανοπωλητών και λιανοπωλητών σε κινητές λαϊκές αγορές κλπ».
«Στις υποθέσεις αυτές, άλλα ήταν τα πραγματικά εισοδήματα και άλλα τα δηλούμενα, γεγονός που μπορεί να διαπιστωθεί, σε όσες περιπτώσεις οι εν λόγω φορολογούμενοι ήταν υποχρεωμένοι στην τήρηση βιβλίων και στοιχείων του Κ.Β.Σ., ή από άλλα στοιχεία, τιμολόγια κλπ., όταν δεν είναι υπόχρεοι τήρησης βιβλίων» τονίζεται στην εγκύκλιο.
Επίσης, το καθαρό εισόδημα των αρχιτεκτόνων μηχανικών εξευρίσκεται με τη χρήση συντελεστή στις ακαθάριστες νόμιμες αμοιβές τους, οπότε και σε αυτή την περίπτωση άλλα είναι τα πραγματικά κέρδη και άλλα τα δηλούμενα φορολογητέα κέρδη.
Κατά τον ίδιο τρόπο, τονίζεται στην εγκύκλιο, «το καθαρό γεωργικό εισόδημα, στην περίπτωση που δεν τηρούνται βιβλία Γ΄ κατηγορίας, προσδιορίζεται με αντικειμενική μέθοδο, οπότε είναι πολύ πιθανό το πραγματικό εισόδημα να είναι μεγαλύτερο από το αντικειμενικό – δηλούμενο εισόδημα».
«Διευκρινίζεται ότι, σε όσες από τις παραπάνω περιπτώσεις τηρούνται βιβλία του ΚΒΣ, από τα οποία προκύπτουν λογιστικά κέρδη, αλλά οι υπόψη επιχειρήσεις / ελεύθεροι επαγγελματίες φορολογούνται όχι με αυτά, αλλά είτε με τεκμαρτά ποσά, είτε με κατ΄ αποκοπή φόρο, τότε για την κάλυψη της προσαύξησης της περιουσίας, θα λαμβάνονται υπόψη αυτά τα λογιστικά κέρδη εφόσον είναι μεγαλύτερα των τεκμαρτών».
Και -για όποιον δεν κατάλαβε- η εγκύκλιος ορίζει: "από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι φορολογούμενοι, οι υποθέσεις των οποίων ελέγχονται, μπορούν να δικαιολογήσουν την οποιαδήποτε προσαύξηση περιουσίας με επιπλέον εισοδήματα, τα οποία δεν εμφανίζονται στη φορολογική τους δήλωση, επικαλούμενοι τα επιπλέον έσοδα που είχαν αποκτήσει από τις πιο πάνω δραστηριότητες και εφόσον αυτά αποδεικνύονται». Αν δηλαδή δεν αποδεικνύονται, τότε δεν καλύπτουν την αξία της περιουσίας και φορολογούνται σαν εισόδημα της χρονιάς που αποκτήθηκε!
Πότε μειώνεται το εισόδημα που σας καλύπτει
Σε κάθε περίπτωση, τονίζεται στην εγκύκλιο «οποιαδήποτε προσαύξηση περιουσίας διαπιστωθεί κατά τον έλεγχο, προκειμένου να φορολογηθεί ως εισόδημα από υπηρεσίες ελευθερίων επαγγελμάτων, απαιτείται να ελέγχονται και να συνεκτιμώνται τα πραγματικά στοιχεία, όπως αναφέρονται παραπάνω, και επίσης να ελέγχονται και να συνεκτιμώνται οι τυχόν δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, που αποτελούν ή όχι τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων».
Αν δηλαδή κάποιος απέκτησε πχ χωράφι ή χρυσαφικά που δεν αποτελούσαν ως τώρα τεκμήριο, η δαπάνη για την αγορά τους θα μειώνει το εισόδημα που επικαλείται κάποιος για να καλύψει την αγορά πχ ενός διαμερίσματος.
Επιπλέον «σε όσες περιπτώσεις αποδεικνύεται ότι οποιαδήποτε προσαύξηση περιουσίας προέρχεται από δωρεά, δανειοδότηση κλπ. πρέπει να καταβάλλονται οι αναλογούντες αντίστοιχοι φόροι, τέλη κλπ. και τα αντίστοιχα πρόστιμα ή προσαυξήσεις».
Οι παραπάνω διατάξεις ισχύουν για υποθέσεις που η προσαύξηση περιουσίας προέκυψε ακόμα και πριν τις 30-9-2010 (ημερομηνία ψήφισης του σχετικού νόμου), αλλά η έκδοση των καταλογιστικών πράξεων γίνεται μετά τις 30-9-2010.
Ειδικά για τις περιπτώσεις όμως εκείνες των φορολογουμένων, οι οποίοι επικαλούνται έσοδα από εισοδήματα τα οποία έχουν φορολογηθεί τεκμαρτά, με βάση τις ισχύουσες διατάξεις, αλλά εφόσον αυτά αποδεικνύονται από άλλα στοιχεία (ακαθάριστα έσοδα, βιβλία, τιμολόγια κλπ.), οι εν λόγω διατάξεις δεν εφαρμόζονται για προσαύξηση περιουσίας που προκύπτει πριν τις 30-9-2010 (ημερομηνία ψήφισης του νόμου).
Η οποιαδήποτε προσαύξηση της περιουσίας φορολογείται στη χρήση που διαπιστώνεται από τον έλεγχο ότι επήλθε η προσαύξηση αυτής. Ο φορολογούμενος μπορεί να επιδιώξει να αποδείξει ότι ο χρόνος αυτός είναι άλλος από αυτόν που διαπιστώθηκε από τον έλεγχο, για να φορολογηθεί ενδεχομένως με χαμηλότερους συντελεστές που ίσως τότε, σε άλλη χρονιά από εκείνη που θέλει να υπολογίσει η εφορία.
Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, διευκρινίζεται ότι «οποιαδήποτε προσαύξηση περιουσίας μπορεί να δηλωθεί από τον ίδιο το φορολογούμενο, χωρίς να απαιτούνται στοιχεία απόκτησης αυτής και το εισόδημα αυτό θεωρείται εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα, της χρήσης κατά την οποία δηλώνεται και φορολογείται σ΄αυτό το οικονομικό έτος» καταλήγει η εγκύκλιος.
protothema
