Στα πρώιμα επαγγελματικά μου χρόνια, στα χρόνια του «δημοσιογραφικού αγροτικού» που πέρασαν σχεδόν όλοι της γενιάς μου –αλλά και των προηγούμενων και των επόμενων, ακόμα περισσότερο των...σημερινών γενεών– στα χρόνια δηλαδή που οι εφημερίδες εκμεταλλεύονταν τη δίψα μας για δουλειά και μας πλήρωναν μόνο με ελπίδα για να μπούμε κάποτε (κάποτε!) στο μισθολόγιο, είχα μια σαρωτική ορμή για μάθηση.
Ήθελα να ξέρω καλά τη γλώσσα (νομίζω ότι ουδέποτε την έμαθα ΑΡΙΣΤΑ, ακόμα την ψάχνω στους λαβυρίνθους της, γιατί δεν έχει τελειωμό αυτό το ταξίδι της αναζήτησης) και, ακόμα, μοχθούσα να ανακαλύψω τα μυστικά του καλού ρεπορτάζ, την τεχνική της συνέντευξης (που «πάντα πρέπει να λέει κάτι που βγάζει τίτλο και είδηση», με δασκάλευαν οι Νέστορές μου), τους ρυθμούς και τους χρόνους της έκδοσης.
Ακόμα διερευνούσα και τα μυστικά της τυπογραφίας: σε πόσα εκατοστά αντιστοιχεί το τυπογραφικό τετράγωνο (μέτρο της τυπογραφίας που σήμερα είναι σε αχρησία), σε πόσες στιγμές υποδιαιρείται (εξ ου και ονομασία του μεταλλικού χάρακα: στιγμόμετρο τον λέγαμε), πώς γίνεται η διαστίχωση μιας τυπογραφικής στήλης με μεταλλικά μικρά ελάσματα για να μεγαλώσει αν χρειαστεί ώστε να έρθει στα μέτρα που απαιτεί η σελιδοποίηση, πώς δουλεύει η λινοτυπική μηχανή, πώς το κυλινδρικό πιεστήριο, πώς σχεδιάζεται το κασέ (το πρόπλασμα της σελίδας σαν να λέμε) στα ειδικά τυπωμένα «κασόχαρτα» όπως τα αποκαλούσαμε ή σε απλά δημοσιογραφικά χαρτιά που τα χωρίζαμε σε οκτώ ή έξι στήλες, ανάλογα με το αν ήταν μικρό η μεγάλο σχήμα τής εφημερίδας, πώς βγαίνει ο τίτλος, πόσα γράμματα πρέπει να έχει κάθε αράδα στο μονόστηλο, στο δίστηλο, στο πεντάστηλο ανάλογα με το είδος και το μέγεθος της γραμματοσειράς κ.λπ.
Κλειδαμπαρωμένο μυστικό για πολλά από τα νεανικά επαγγελματικά μου χρόνια ήταν το πώς βγαίνει το πρώτο θέμα που αποτελούσε τη βιτρίνα της εφημερίδας –μια βιτρίνα που δεν άλλαζε ανά εποχές όπως στα καταστήματα, αλλά καθημερινά, και από την οποία εξαρτιόταν σε σημαντικό ποσοστό το ύψος των πωλήσεων αλλά, κυρίως, η αξιοπιστία, το κύρος και η σοβαρότητα της εφημερίδας. Όμως, γιατί να ήξερα αυτό το επαγγελματικό μυστικό στα δημοσιογραφικά μικράτα μου; Ήταν κάτι που μαθαίνεται με τον καιρό, με την πείρα, με τη αίσθηση και το δημοσιογραφικό αισθητήριο που αναπτύσσεται σιγά σιγά.
Θυμάμαι μόνο που κάποια φορά ένας διευθυντής μου μου είχε δώσει τον ορισμό για τη επιλογή πρώτου θέματος: «Είναι ένας δύσκολος χρονοβόρος τοκετός» είπε. Αργότερα, όταν, χρόνια μετά, άρχισα να μπαίνω και εγώ στη βιτρίνα καθημερινά και να την αλλάζω, πέρασα αυτές της ωδίνες τοκετού. Οι οποίες πάντως, δεν ήταν επώδυνες και βασανιστικές. Ήταν δημιουργικές, ευχάριστες, αλλά και ανήσυχες για την ορθότητα των επιλογών και για το αποτέλεσμά τους.
Μπήκα στο τούνελ του χρόνου για όλα αυτά όταν διάβασα το άρθρο του διευθυντή της Εστίας, του Μανώλη Κοττάκη, ο οποίος στην έκδοση του Σαββάτου έγραφε: «Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόση δύσκολη αλλά και συναρπαστική ώρα είναι για εμάς κάθε βράδυ, όταν πρέπει να επιλέξουμε το πρώτο θέμα της εφημερίδας. Είναι δύσκολη γιατί όπως μας έχει επισημάνει αναγνώστης ‘‘στη χάραξη της γραμμής της εφημερίδας, σας δεσμεύει η πορεία της και η ιστορία της’’».
Το πόσο δημιουργική και υπεύθυνη δουλειά είναι η επιλογή του πρώτου θέματος–αλλά και γενικότερα το πώς θα δομείται καθημερινά μια έκδοση – το έχουν θυμίσει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια οι άνθρωποι της Εφημερίδας των Συντακτών. Άλλοτε μιλώντας ή γράφοντας για τις δυο χιλιάδες συσκέψεις των συντελεστών της και άλλοτε ακόμα και με βίντεο που κατέγραψε μια τέτοια σύσκεψη.
Τον Νοέμβριο του 2015 ο Νικόλας Βουλέλης, διευθυντής της Εφ.Συν, έγραφε: «Ας έχει απλώς υπόψη του ο αναγνώστης ότι αυτά τα σχεδόν 900 φύλλα της εφημερίδας για να γίνουν πράξη απαίτησαν πάνω από 2.000 συσκέψεις».
Βέβαια, για να μην εξιδανικεύουμε και ωραιοποιούμε τα πάντα, υπάρχουν φορές (ανάλογα με το έντυπο και τα στελέχη του, φυσικά) που ένα πρώτο θέμα βγαίνει στο πόδι. Θυμάμαι κάτι που μου έλεγαν σαν ανέκδοτο –αλλά ήταν πραγματικότητα– παλαιότεροι συνάδελφοι για έναν διευθυντή που είχε έτοιμη στο γραφείο του μια λίστα με ολόκληρο το άγριο ζωικό βασίλειο: λιοντάρια, πάνθηρες, τίγρεις, αετοί, κόμπρες, αίλουροοι κ.λπ.
Σε κάθε μεγάλη ποδοσφαιρική νίκη έβγαζε από το κλουβί τού συρταριού ένα θηρίο και το έκανε βασικό πρωτοσέλιδο τίτλο: Τα λιοντάρια του Ολυμπιακού, Οι τίγρεις της ΑΕΚ, Ο αίλουρος Μανταλόζης κ.ά.
Εντάξει, χαμογελάστε, αλλά μην τους κακίζετε. Ήταν ωραίοι άνθρωποι, σε μια ωραία εποχή, με αγαθή αφέλεια, που ήθελε τις βαριές λέξεις. Όπως ήθελε τη φουστανέλα στον κινηματογράφο και, αργότερο, τον στρατηγό Βαρτάνη στην τηλεόραση.
Δ.Β.
harddog-sport.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου