Παντελής Μπουκάλας
Για όσους έχουμε πιάσει στα χέρια μας το μοβ χαρτονόμισμα των πεντακοσίων ευρώ δυο-τρεις φορές στα είκοσι δύο χρόνια της ύπαρξής του, κι άλλες τόσες, άντε, λίγο περισσότερες, το πράσινο διακοσάρικο, περιουσίες, μετρημένες σε ευρώ ή σε δολάρια, με πάνω από έξι μηδενικά δεν είναι απλώς αστρονομικής τάξεως, μακρινές όσο και τ’ αστέρια, ασύλληπτες και αδιανόητες. Είναι τελικά ανόητες. Δεν έχουν νόημα. Κι όσο... περισσότερα τα μηδενικά τους, τόσο περισσότερο πλησιάζει το μηδέν η πραγματική τους αξία.
Δεν τα λέει η ζηλοφθονία αυτά ή κάποιος άκρατος ιδεαλισμός. Και σίγουρα αν μας δώριζαν κάποια «μηδενικά», χωρίς να προσβάλλουν την τιμή και την υπόληψή μας, κάτι θα βρίσκαμε να τα κάνουμε. Το τρύπιο ή άδειο νόημα του υπέρογκου πλούτου, το μέγεθος του οποίου ταξινομεί τον Μίδα στα φτωχαδάκια, το πιστοποιεί η ίδια η αριθμητική. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της φιλανθρωπικής οργάνωσης Oxfam, οι δέκα πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου θα χρειάζονταν 414 χρόνια ώσπου να δαπανήσουν τη συνολική περιουσία τους. Με μια αυστηρή προϋπόθεση όμως: να ξοδεύει ο καθένας τους ένα εκατομμύριο δολάρια ημερησίως. Αλλά πόσες θαλαμηγούς ν’ αγοράσει κανείς; Πόσα τζετ και πόσες Πόρσε;
Στην Παλαιά Διαθήκη υπήρξαν μορφές που έζησαν κοντά χίλια χρόνια, αφού κάθε λαός δικαιούται τις παραμυθένιες αφηγήσεις του: «Και εγένοντο πάσαι αι ημέραι Αδάμ, ας έζησεν, εννακόσια και τριάκοντα έτη, και απέθανεν» διαβάζουμε στη «Γένεση» (για την Εύα δεν γίνεται βέβαια λόγος). Ο γιος τού Αδάμ, ο Σηθ, έζησε 912 χρόνια, ο εγγονός του πρωτόπλαστου, ο Ενώς, 905, ο δισέγγονός του ο Καινάν 910, και ο παροιμιωδώς γνωστός Μαθουσάλας 969 (ιδού, τελικά, γιατί η ευχή «να τα χιλιάσεις» ακούγεται υπερβολική).
Ο Λάμεχ, πατέρας του Νώε, έζησε 777 χρόνια, αριθμός που φαίνεται μαγικός, αποδείχτηκε όμως δυσοίωνος. Οταν ο Νώε έκλεισε μισή χιλιετία βίου, ο Θεός αποφάσισε να θεσπίσει ως όριο της ανθρώπινης ζωής τα 120 χρόνια. Στα εξακόσια χρόνια του Νώε, όμως, ο Γιαχβέ είδε πως παραείχε αυξηθεί η κακία των ανθρώπων και αποφάσισε τον Κατακλυσμό. Στην αρχαιοελληνική μυθολογία ο Δίας «σήκωσε πόλεμο, να σφαγούν αναμετάξυ τους οι Ελληνες κι οι δυστυχείς οι Τρώες», όπως λέει ο Ευριπίδης στην «Ελένη», «ώστε να ξαλαφρώσει η μάνα γη από το πλήθος των ανθρώπων».
Κάθε λαός και οι υποθέσεις του, μισό θρησκευτικές – μισό ποιητικές. Ας επιστρέψουμε όμως στον πραγματικό κόσμο. Με τις σημερινές δυνατότητες της ιατρικής και της τεχνολογίας, ένας βίος τεσσάρων αιώνων και κάτι ψιλών είναι απλώς αδύνατος. Ούτε εμείς λοιπόν θα χαρούμε ένα τέτοιο δώρο, αν είναι όντως δώρο, ούτε οι δέκα Κροίσοι. Ως προς αυτό είμαστε ίσοι. Και όχι μόνον ως προς αυτό. Είμαστε ίσοι και ως προς την τελική περιουσία μας, αυτή που θα συναποκομίσουμε στην έξοδό μας από τον κόσμο των θνητών. Από ένα όριο και πέρα, λοιπόν, διαφορετικό για τον καθένα, ο πλούτος δεν έχει νόημα. Παραμένει πλούτος, τεράστιος, ανυπολόγιστος, ακόμη κι αν ο κάτοχός του χαρίσει τον μισό ή τον κάψει. Αλλά πώς καίγονται τα ψηφιακά μηδενικά, το χρήμα που ζει μόνο στην οθόνη του υπολογιστή;
Οxfam: Να επιβληθεί εφάπαξ φόρος 99% στα κέρδη των δέκα ζάπλουτων κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Αυτό ακριβώς λέει η Oxfam. Αυτή είναι η κατεπείγουσα έκκλησή της. Οχι βέβαια προς τους δέκα μεγιστάνες των μεγιστάνων –τον Ελον Μασκ της Tesla, τον Τζεφ Μπέζος της Amazon, τον Μπιλ Γκέιτς της Microsoft, τον Μαρκ Ζούκερμπεργκ της Facebook και τους λοιπούς–, που έχουν ώτα, όχι όμως και ακοή. Ολοι αυτοί στη διάρκεια της πανδημίας είδαν την περιουσία τους να αυξάνεται από τα 700 δισεκατομμύρια στο 1,5 τρισεκατομμύριο (ειλικρινά, δεν ξέρω με πόσα μηδενικά γράφεται αυτό το τρομακτικό μηδέν και δεν επείγομαι να το μάθω). Χάρη στον ιδρώτα του προσώπου τους, βέβαια, και στην αύξηση των τιμών μετοχών και ακινήτων.
Ας μην επιτρέψουμε στη μικροπρέπεια να αποσιωπήσει τη σποραδική μεγιστανική φιλανθρωπία. Μία στο τόσο κάποιος της δεκάδας ανακοινώνει σεμνά ότι εγκαινιάζει κάποιο αγαθό πρόγραμμα ή ότι ενισχύει μια ανθρωπιστική προσπάθεια. Ας τους έχει καλά ο Θεός κι ας τους χαρίζει δεκαετίες. Η Oxfam, πάντως, δεν φαίνεται να εμπιστεύεται την καλή τους την καρδιά. Γι’ αυτό και η πρόταση-έκκλησή της δεν απευθύνεται προς αυτούς αλλά προς τις συντεταγμένες πολιτείες και τους οικουμενικού διαμετρήματος οργανισμούς:
να επιβληθεί εφάπαξ φόρος 99% στα κέρδη των δέκα ζάπλουτων κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Με τα κονδύλια που θα προέκυπταν, βεβαιώνει η ανεξάρτητη οργάνωση, θα μπορούσε να εμβολιαστεί η οικουμένη όλη, ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες να εμφανιστούν νέες μεταλλάξεις. Και θα περίσσευαν άφθονοι πόροι για να επενδυθούν σε προγράμματα αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, για να ενισχυθεί ουσιωδώς η περίθαλψη και η κοινωνική πρόνοια στις πενόμενες χώρες, αλλά και για να αντιμετωπιστεί η έμφυλη βία σε ογδόντα κράτη.
Μα ένας φόρος 99% είναι ληστρικός, θα πουν οι φρόνιμοι οπαδοί της ελεύθερης αγοράς, που ταυτίζεται όλο και περισσότερο με τον αρπακτικό καπιταλισμό. Ούτε ο Μπακούνιν ή ο Ντουρούτι δεν θα τον αποφάσιζε. Οχι, επιμένει η Oxfam, η οποία μάλλον δεν έχει αλωθεί από «άπλυτους» και «ξεβράκωτους», που έθεσαν σε εφαρμογή ένα σατανικό σχέδιο εισπηδήσεως και εισοδισμού. Ακόμα κι αν φορολογηθεί το 99% των πανδημικών κερδών, οι δέκα κροίσοι θα παραμείνουν συνολικά κατά οχτώ δισεκατομμύρια πλουσιότεροι απ’ ό,τι προπανδημικά. Θα στριμωχτούν λίγο αλλά δεν μπορεί, καπάτσοι είναι, θα τα φέρουν βόλτα.
Δημοσίευσαν κι άλλους αποκαλυπτικούς αριθμούς η Oxfam και η Παγκόσμια Τράπεζα: Οσο οι δέκα θησαύριζαν θησαυρούς επί της γης, κερδίζοντας 15.000 δολάρια το δευτερόλεπτο ή 1,3 δισεκατομμύριο την ημέρα, 163 εκατομμύρια άνθρωποι προστέθηκαν σε όσους ζούσαν ήδη κάτω από το όριο της φτώχειας. Εξαιτίας της ολονέν διευρυνόμενης ανισότητας και των συνεπειών της σε κάθε πτυχή του βίου, πεθαίνουν τουλάχιστον 21.300 άνθρωποι κάθε ημέρα, δηλαδή ένα άτομο κάθε τέσσερα δευτερόλεπτα. Κατά τις εκτιμήσεις της οργάνωσης, 5,6 εκατομμύρια κάτοικοι φτωχών χωρών πεθαίνουν κάθε χρόνο επειδή δεν έχουν πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, ενώ το κόστος της πείνας ξεπερνάει τα 2,1 εκατομμύρια ζωές ετησίως.
Παρηγοριέται άραγε κανείς από την εντάφια ισότητα, από το γεγονός ότι μετά θάνατον ο κάθε δούλος Μάνης εξισώνεται με τον κάθε Δαρείο, όπως δίδαξε μ’ ένα επιτάφιο επίγραμμά της η Ανύτη, ποιήτρια του 3ου αιώνα π.Χ. από την Τεγέα; Οχι βέβαια. Αφότου ενηλικιώθηκε η ανθρωπότητα, ποιητές, πνευματικοί διδάσκαλοι, στοχαστές επιμένουν στη μεταθανάτια αχρηστία του πλούτου. Μάταια. Οπως μάταιη ήταν και η φρονηματιστική συνήθεια στα συμπόσια των αρχαίων Αιγυπτίων, όπως την αφηγείται ο Ηρόδοτος: Ενας υπηρέτης περιέφερε το ξύλινο ομοίωμα ενός νεκρού, επιμελώς σκαλισμένο και χρωματισμένο ώστε να μοιάζει αληθινό, και προειδοποιούσε τους καλεσμένους πως έτσι θα καταντήσουν όλοι. Κι αυτοί συνέχιζαν το γλεντοκόπι χαχανίζοντας...
Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου