Αν σήμερα οι προοδευτικοί ψηφοφόροι πάνε αναποφάσιστοι στην κάλπη δεν είναι επειδή έχουν να διαλέξουν μεταξύ διαφορετικών προτάσεων για τις πολιτικές προτεραιότητες της Ευρώπης. Στην Ελλάδα το διακύβευμα των εκλογών είναι η αποτύπωση των εγχώριων πολιτικών συσχετισμών. Η... αναποφασιστικότητα προκύπτει γιατί κανένας από τους πολιτικούς σχηματισμούς του προοδευτικού χώρου δεν έχει διατυπώσει μια πειστική κατεύθυνση αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση. Πολλές γραμμές κριτικής επικοινωνούνται αλλά δεν συντίθενται σε ένα συγκεκριμένο αίτημα που μπορεί να αρθρωθεί απλά, σε μια πρόταση. Ως αποτέλεσμα, τα κριτήρια της προοδευτικής ψήφου στερούνται πολιτικού περιεχομένου και περιορίζονται στην αξιολόγηση των προσώπων, κυρίως των πολιτικών αρχηγών. Βέβαια, ούτε το φαινόμενο της προσωποποίησης της πολιτικής είναι καινούργιο, ούτε προφανώς πρέπει να παραγνωρίζουμε το ρόλο που παίζουν ιστορικά οι ηγέτες στις πολιτικές διαδικασίες. Σε αυτές τις ευρωεκλογές όμως είναι εντυπωσιακή η μεταμόρφωση του προοδευτικού χώρου σε ένα πεδίο εσωτερικού ανταγωνισμού στον οποίο το πολιτικό περιεχόμενο γίνεται αντιληπτό κυρίως ως κομμάτι μιας προσωπικότητας.
Το καθοριστικό γεγονός αυτού του μετασχηματισμού ήταν προφανώς ο διαμελισμός του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι κυρίως οι πρώην ψηφοφόροι του που καλούνται σήμερα να ρίξουν την ψήφο τους με βάση τα χαρακτηριστικά των προσωπικών προφίλ που έχουν διαμορφώσει τα πρώην και νυν στελέχη του κόμματος.
Με αυτή τη λογική ο Κασσελάκης αξιολογείται θετικά από όσους ταυτίζονται με την αεικίνητη παρουσία του, την οικονομική του επιτυχία, και την αντισυστημική του ρητορική. Η εκτίμησή μου είναι ότι οι ταυτίσεις με αυτά τα χαρακτηριστικά συγκροτούν ένα μεγάλο ποσοστό του ελληνικού κέντρου. Το ίδιο προφίλ όμως αποκλείει σχέσεις εμπιστοσύνης με άλλες ομάδες ψηφοφόρων λόγω των ελλείψεων σε γνώσεις, πολιτική εμπειρία, και σαφούς ιδεολογικού προσδιορισμού της αντισυστημικότητας.
Αυτές τις ελλείψεις του Κασσελάκη τονίζει η παράταξη της Νέας Αριστεράς. Τα στελέχη της δίνουν έμφαση στην αριστερή τους ταυτότητα η οποία συγκροτείται κυρίως μέσω των επιθέσεών τους ενάντια στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ. Κατά τα άλλα το κάθε στέλεχος διατυπώνει δημοσίως την προσωπική του διαλογή από τις ιδέες της αριστερής κριτικής. Με άλλα λόγια παρουσιάζονται ως μια συμμαχία γνωστών και λιγότερο γνωστών προσωπικοτήτων της αριστεράς, με ιδεολογικές διαφορές μεταξύ τους, που ενώνονται στο λόγο τους μόνο απέναντι σε μια άλλη προσωπικότητα του προοδευτικού χώρου. Εκτιμώ ότι αυτή η στρατηγική αυτοπαρουσίασης είναι πολλαπλά προβληματική γιατί αναδεικνύει τα αντισυστημικά χαρακτηριστικά του Κασσελάκη, αποκαλύπτει την ένδεια νέου πολιτικού λόγου στην ΝΑΡ και επομένως απογυμνώνει από νόημα τις προσωπικές στρατηγικές εξουσίας.
Το ΜΕΡΑ25 έτσι κι αλλιώς στηρίζεται στην απήχηση της προσωπικότητας του Βαρουφάκη. Είναι οι προσωπικές του ποιότητες, αυτές της διεθνούς αναγνώρισης, των επιστημονικών γνώσεων, της ευφράδειας και της αριστερής συνέπειας που φαίνεται να εκτιμούν οι ψηφοφόροι του. Είναι όμως και η πολιτική του πορεία τα τελευταία 10 χρόνια που έχει αποτιμηθεί αρνητικά στην κάλπη με τρόπο που φαίνεται πλέον οριστικός.
Από τα κόμματα που διεκδικούν την προοδευτική ψήφο το ΠΑΣΟΚ είναι το μόνο που δυσκολεύεται να επενδύσει στην προσωπικότητα του ηγέτη του. Το προφίλ του Ανδρουλάκη, κυρίως ως ανθρώπου με λαϊκό λόγο, φαίνεται να λειτουργεί καλύτερα σε ένα offline κομματικό δίκτυο παρά στον ψηφιοποιημένο δημόσιο χώρο.
Αν η πολιτική αντιπαράθεση διεξάγεται ως δημόσιος ανταγωνισμός των υποψηφίων με στόχο τις προσωπικές ταυτίσεις με τους ψηφοφόρους, ο προοδευτικός χώρος θα παραμένει όπως είναι τώρα κατακερματισμένος. Οι ψήφοι θα μοιράζονται λίγο πολύ με κριτήρια την ποιότητα και την ποσότητα ενός ψηφιακού engagement, με όρους δηλαδή ενός πολιτικού branding που καταδεικνύει τις διαφορετικές αρετές των ηγετών, αλλά ταυτόχρονα δυσκολεύει τις συγκλίσεις.
Βάιος Παπανάγνου (καθηγητής επικοινωνίας στο Αμερικάνικο Κολλέγιο της Ελλάδας και διδάκτωρ του London School of Economics)
efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου