Συνέχεια των αποκαλύψεων...
Το απόρρητο «σχέδιο Ζ» για την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ παρουσιάζουν σήμερα οι Financial Times.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο του...
Πίτερ Σπίγκελ, για το τι προέβλεπε και γιατί προκάλεσε τρόμο στις Βρυξέλλες.
Ο ρόλος Προβόπουλου, Παπαδήμου και ο φόβος bank run. Η πίεση των γερακιών του γερμανικού ΥΠΟΙΚ και πως η Μέρκελ έκανε πίσω.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο που μετέφρασε και αναδημοσιεύει το euro2day.gr.
«Κάθε εργάσιμη ημέρα από τότε που ξέσπασε η κρίση, ο Γιώργος Προβόπουλος, ο γκριζομάλλης διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ελλάδας, συγκαλούσε στις 6 μ.μ στο γραφείο του μια μικρή «ομάδα έκτακτης ανάγκης» για την επιθεώρηση της κατάστασης των ελληνικών τραπεζών. Αυτό που άκουσε στις 15 Ιουνίου του 2012 ήταν αρκετό για να κάνει τον κεντρικό τραπεζίτη της χώρας να χλομιάζει.
Ήταν την Παρασκευή πριν από τις βουλευτικές εκλογές – τη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση μέσα σε λίγους μήνες – και η χώρα φαινόταν να βυθίζεται στον πανικό. Εκείνη την ημέρα, οι Έλληνες απέσυραν πάνω από 3 δισ. ευρώ από τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς ή περίπου 1,5% του ΑΕΠ. Η Τράπεζα της Ελλάδας παρακολουθούσε τους πολίτες να μεταφέρουν χρήματα από τις τράπεζες στα στρώματα τους τα τελευταία τρία χρόνια, αλλά ποτέ σε τέτοια κλίμακα.
«Μέσα σε λίγες ημέρες, θα μπορούσε να είχε ξεσπάσει μια κανονική τραπεζική κρίση», ανέφερε σε συνέντευξη του ο κ. Προβόπουλος. Με τον ρυθμό αυτό η Ελλάδα θα είχε ξεμείνει από χαρτονομίσματα μέσα σε μια ή δύο μέρες.
Ωστόσο, εν αγνοία σχεδόν ολόκληρου του ελληνικού πολιτικού κατεστημένου, μια μικρή ομάδα αξιωματούχων της ΕΕ και του ΔΝΤ εργάζονταν μυστικά για μήνες προετοιμαζόμενοι για την κατάρρευση των ελληνικών τραπεζών. Το μυστικό τους πρόγραμμα δράσης, γνωστό και ως «Σχέδιο Ζ», ήταν ένα λεπτομερές κείμενο για το πώς θα ανακατασκευαστεί η οικονομική και τραπεζική υποδομή της Ελλάδας σε περίπτωση που έφευγε από το ευρώ.
Το σχέδιο συγκροτήθηκε από είκοσι περίπου αξιωματούχους, σε μικρές ομάδες εργασίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες, στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην Φρανκφούρτη και στο ΔΝΤ στην Ουάσινγκτον. Αξιωματούχοι που εργάστηκαν στο μέχρι πρότινος κρυφό σχέδιο, επέμειναν ότι δεν ήταν ένας οδικός χάρτης για να αναγκαστεί η Ελλάδα να φύγει από το ευρώ. Ήταν ακριβώς το αντίθετο.
Οι ίδιοι φοβόντουσαν ότι το «Grexit» θα είχε εκρηκτικές συνέπειες για τις ευρωπαϊκές χρηματοπιστωτικές αγορές, προκαλώντας μαζικές τραπεζικές αναλήψεις σε άλλες δοκιμαζόμενες οικονομίες της ευρωζώνης και δημιουργώντας ερωτήματα για το ποια θα είναι η επόμενη χώρα που θα φύγει από το ευρώ.
Αλλά από τις αρχές τους 2012, πολλοί εξ αυτών των αξιωματούχων πίστευαν πως ήταν ανεύθυνο να μην είναι προετοιμασμένοι για μια έξοδο της Ελλάδας. «Πάντα λέγαμε: είναι στόχος μας να τους κρατήσουμε μέσα», ανέφερε ένας εκ των μελών της ομάδας. «Είναι μηδενική η πιθανότητα να φύγουν; Όχι. Αν είναι κανείς στο συμβούλιο μιας εταιρείας και έχει πιθανότητα μόλις 10% για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, προετοιμάζεται για το χειρότερο», σημείωσε.
Τους τελευταίους έξι μήνες, οι Financial Times έχουν πάρει συνεντεύξεις από δεκάδες αξιωματούχους που είχαν άμεση εμπλοκή στην καταπολέμηση της κρίσης της ευρωζώνης για να εξετάσουν πως κατά το τελευταίο επεισοδιακό της έτος οι ηγέτες αυτοί μεταμόρφωσαν το ευρωπαϊκό σχέδιο σε κάτι εντελώς νέο: μια πολύ πιο συγκεντρωτική ευρωζώνη όπου οι θεσμοί της ΕΕ έχουν αναλάβει ευρύτατες οικονομικές και χρηματοπιστωτικές εξουσίες που κάποτε ανήκαν στις εθνικές κυβερνήσεις. Οι ψηφοφόροι που τάσσονται κατά αυτής της συγκέντρωσης εξουσιών στις Βρυξέλλες και στην Φρανκφούρτη μπορεί να αποτελέσουν μια σημαντική δύναμη στις ευρωεκλογές της επόμενης εβδομάδας.
Μια νέα αίσθηση επείγοντος
Ήταν ωστόσο άλλη μια παρολίγον καταστροφή για την Ελλάδα – η οποία ως τα μέσα του 2012 είχε αντιμετωπίσει τις εξεγέρσεις, την εκτίναξη της ανεργίας και την λιτότητα που είχαν προκαλέσει τα τέσσερα χρόνια οικονομικής συρρίκνωσης στα πρότυπα της Μεγάλης Ύφεσης – η οποία θα ανάγκαζε τους Ευρωπαίους ηγέτες να αναλάβουν άμεση δράση. Από το 2009, η οικονομία της Ελλάδας είχε συρρικνωθεί κατά 20%.
Σε καμία άλλη στιγμή της κρίσης το ενιαίο νόμισμα της Ευρώπης δεν βρισκόταν σε μεγαλύτερο κίνδυνο κατάρρευσης από τις εβδομάδες πριν και μετά τις ελληνικές βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου. Ο σχεδιασμός του Grexit έγινε πιο επιτακτικός όταν άρχισε να φαίνεται ότι το αριστερό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ – καθοδηγούμενο από τον αντιμνημονιακό «επαναστάτη» Αλέξη Τσίπρα – βρισκόταν μια ανάσα από την νίκη. «Αυτή ήταν η στιγμή που είπα στον εαυτό μου: Πρέπει να τελειώσουμε αυτή τη δουλειά», είπε πρόσωπο που συμμετείχε στο «Σχέδιο Ζ».
Η κρίση παίρνει κεφάλια
Την ώρα που η πλειοψηφία των ηγετών του κόσμου πετούσε για το Λος Κάμπος του Μεξικό για το ετήσιο συνέδριο της G20 που γινόταν το ίδιο Σαββατοκύριακο με τις ελληνικές εκλογές, μια μικρή ομάδα Ευρωπαίων αξιωματούχων βρισκόταν στα γραφεία τους σε περίπτωση που το «Σχέδιο Ζ» έπρεπε να ενεργοποιηθεί.
Εργάζονταν υπό τις εντολές του Ολι Ρεν, του Ευρωπαίου Επιτρόπου για Οικονομικά Θέματα, ο οποίος είχε ακυρώσει την πτήση του για το Μεξικό για να παραμείνει στις Βρυξέλλες. Ο Μάριο Ντράγκι, ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, έμεινε στην Φρανκφούρτη και ο Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου και επικεφαλής του Eurogroup, ήταν και αυτός σε επιφυλακή.
Το «Σχέδιο Ζ» δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ. Ο ΣΥΡΙΖΑ του κ. Τσίπρα ήρθε δεύτερος, επιτρέποντας στα δύο μεγάλα κόμματα και στην ΔΗΜΑΡ να σχηματίσουν ένα άβολο συνασπισμό και να συμφωνήσουν τελικά να συνεχίσουν το μονοπάτι του προγράμματος διάσωσης.
Αλλά ανώτατοι αξιωματούχοι ανέφεραν πως το παρολίγον ατύχημα εκείνου του καλοκαιριού και οι συνεχείς συζητήσεις για την παραμονή της Ελλάδας, συνέβαλλαν στο να ξεκαθαρίσει η στάση των πολιτικών της ευρωζώνης – ειδικά στο Βερολίνο όπου οι διαμάχες για το αν έπρεπε να φύγει η Ελλάδα μαίνονταν για πάνω από τρεις μήνες, προτού αποφασίσει να τις τελειώσει η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ.
Μια εντυπωσιακή αναστροφή
Η συμμετοχή της Ελλάδας στο ευρώ αποτελεί ένα επίμαχο ζήτημα από την στιγμή που η Ελλάδα υιοθέτησε το κοινό νόμισμα το 2001. Μετά από χρόνια προειδοποιητικών μηνυμάτων, η Eurostat, η στατιστική υπηρεσία της Ε.Ε, ξεκίνησε έρευνα το 2004 από την οποία βρήκε ότι η Ελλάδα είχε δώσει λανθασμένα στοιχεία, ανακοινώνοντας νούμερα που παρουσίαζαν μια πιο θετική εικόνα για την κατάσταση των δημοσιονομικών της.
Παρά την ενδημική κακοδιαχείριση, η Αθήνα κατάφερε να εκμεταλλευτεί τα χαμηλά επιτόκια που έφερε η συμμετοχή στην ευρωζώνη για να συνεχίσει την ξένοιαστη πορεία με δανεικά. Οι ηγέτες της Ε.Ε. δεν έδωσαν σημασία στα προειδοποιητικά μηνύματα των λογιστών των Βρυξελλών.
Αλλά όταν το 2011 το πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδα άρχισε να ταλανίζεται, το ζήτημα μεταφέρθηκε από τις σκονισμένες εκθέσεις της Ε.Ε. σε συνεδριάσεις κεκλεισμένων των θυρών μεταξύ των πιο ισχυρών Ευρωπαίων ηγετών. Σύμφωνα με πολλούς αξιωματούχους της Ε.Ε., ο Σόιμπλε, ο πανίσχυρος Γερμανός υπουργός Οικονομικών, έγινε ο πιο ένθερμος συνήγορος του Grexit.
Mέχρι τις αρχές του 2012 ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος της συζήτησης γινόταν σε θεωρητικό επίπεδο, κυρίως από οικονομολόγους και διάφορα υπουργεία Οικονομικών, καθώς και από το οικονομικό διευθυντήριο της Επιτροπής, που προσπάθησε να υπολογίσει τον αντίκτυπο που θα είχε το Grexit στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη ευρωζώνη.
Επί τους ουσίας, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο ο σχεδιασμός εναλλακτικών σχεδίων ήταν περιορισμένος, ίσως και ανύπαρκτος. Ο Ζαν Κλωντ Τρισέ, ο επικεφαλής της ΕΚΤ ως τον Νοέμβριο του 2011, απέκλεισε κάθε συζήτηση για Grexit από φόβο πως ακόμα και μια υποψία ότι το σκέφτεται η κεντρική τράπεζα θα οδηγούσε σε μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, ανέφεραν πρώην αξιωματούχοι της ΕΚΤ.
Στις Βρυξέλλες, μια ομάδα υπό τις οδηγίες του Μάρκο Μπούτι, επικεφαλής του οικονομικού διευθυντηρίου της Κομισιόν, είχε συγκεντρώσει «στα κρυφά» δεδομένα, με στόχο να πείσει τη Γερμανία και τους συμμάχους ότι ένα Grexit θα προκαλούσε πολύ μεγαλύτερο χάος από αυτό που υπολόγιζαν. Αλλά δεν υπήρξαν πιο συγκροτημένες κινήσεις σχεδιασμού, από φόβο ότι θα υπάρξουν διαρροές.
Μόνο στο ΔΝΤ, το οποίο είχε τεράστια εμπειρία από κάθε είδους καταστροφές, είχε αρχίσει να γίνεται σοβαρή δουλειά.
Όταν το θέμα του Grexit θίχτηκε για πρώτη φορά δημοσίως κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του G20 στις Κάννες το Νοέμβριο του 2011-οπότε Μέρκελ και Σαρκοζί πίεζαν για δημοψήφισμα εξόδου ή όχι από το ευρώ- δεν υπήρχε σχέδιο αν η Ελλάδα επέλεγε να αποχωρήσει.
Διαβάστε ολοκληρο το κείμενο, ΕΔΩ...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου