Σύνταγμα-λάστιχο...

Επιτρέπεται να δημιουργηθούν ιδιωτικά Πανεπιστήμια ενώ το άρθρο 16 του Συντάγματος είναι σε ισχύ; Ναι, λέει η κυβέρνηση, η σχέση της οποίας με το Σύνταγμα, όπως έχει αποδειχτεί, είναι το λιγότερο προβληματική. Το επικαλείται όποτε τη βολεύει, το παραβιάζει όποτε τη συμφέρει –το σκάνδαλο...των υποκλοπών είναι η κορυφαία στιγμή της. Ναι, λέει και το Συμβούλιο της Επικρατείας που έκρινε συνταγματικό τον νόμο Πιερρακάκη. Δικαιολογημένα πανηγύρισε το μέγαρο Μαξίμου και πέταξε την απόφαση του ΣτΕ στα μούτρα της αντιπολίτευσης. Ναι, λέει και ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και συνταγματολόγος Ευάγγελος Βενιζέλος: «Γίνεται ευρύτατα αποδεκτό αυτό που υποστήριζα σταθερά, ότι δεν απαιτείται να προηγηθεί αναθεώρηση του άρθρου 16 γιατί και υπό τη σημερινή μορφή της συνταγματικής διάταξης ο κοινός νομοθέτης μπορεί να ρυθμίσει το ζήτημα των μη κρατικών ΑΕΙ». Σε άλλο μήκος κύματος όμως το ΠΑΣΟΚ: «Η απόφαση του ΣτΕ δεν νομιμοποιεί το φιάσκο του νόμου Πιερρακάκη για τα Πανεπιστήμια» τόνισαν σε κοινή δήλωσή τους ο Στέφανος Παραστατίδης, βουλευτής και υπεύθυνος ΚΤΕ Παιδείας, και ο Σωκράτης Κάτσικας, γραμματέας του αρμόδιου Τομέα. 

Προσθέτουν ότι το ΠΑΣΟΚ δεν ήταν σε αναμονή της απόφασης του ΣτΕ, καθώς έχει δικαιωθεί από την ίδια την πραγματικότητα. Και ποια είναι αυτή σύμφωνα με το ΠΑΣΟΚ; Οτι το τοπίο θα παραμείνει άναρχο, όπως και η «κολεγιοποίηση» της ανώτατης εκπαίδευσης που δημιούργησε ο νόμος 5094/24. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, παρέπεμψε στην Ευρώπη: «Το 85% των Ευρωπαίων φοιτητών φοιτά σε δημόσιο Πανεπιστήμιο… Τι δεν υπάρχει στην Ελλάδα που υπάρχει στην υπόλοιπη Ευρώπη; Το μη κρατικό μη κερδοσκοπικό Πανεπιστήμιο, που παράγει έρευνα και επανεπενδύει στην εκπαίδευση τα δίδακτρα που συγκεντρώνει και δεν πηγαίνουν για να βγάζει λεφτά ένας ολιγάρχης… Το ΠΑΣΟΚ θα συνεχίσει να στηρίζει την ουσιαστική ενίσχυση του δημόσιου Πανεπιστημίου παράλληλα -μέσω της αναθεώρησης του άρθρου 16 του Συντάγματος- με τη λειτουργία έγκυρων, διεθνώς αναγνωρισμένων και πραγματικά μη κερδοσκοπικών ξένων Πανεπιστημίων».

 Μάλιστα. Βεβαίως προκύπτει ένα ερώτημα. Αν η υποχρέωση του ιδιώτη θα είναι τα δίδακτρα που συγκεντρώνει να επιστρέφουν στο ίδρυμα, χωρίς περιθώρια κέρδους για τον ίδιο, γιατί να βάλει τα λεφτά του; Μήπως για να εξασφαλίσει δουλειές από το κράτος σε άλλα επιχειρηματικά πεδία; Και καλή φήμη θα έχει αφού δεν θα βγάζει κέρδος από το ίδρυμά του και μπόλικο χρήμα από άλλες δραστηριότητες που θα μεγαλώνουν την περιουσία του. 

 Ωστόσο υπάρχει και ένα πρόβλημα επί της ουσίας. Πώς οι δικαστές του ΣτΕ κατέληξαν σ’ αυτήν την απόφαση; Το άρθρο 16 λέει: «H ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση.

 Οι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι δημόσιοι λειτουργοί. H σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται». Σαφές. Οι λέξεις δεν επιδέχονται παρερμηνεία. Οι δικαστές όμως είχαν άλλη γνώμη. Νομίζω ότι περιγράφει με ακρίβεια την κατάσταση το σχόλιο του αναπληρωτή καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου στο ΑΠΘ, Ακρίτα Καϊδατζή, στην «Εφημερίδα των Συντακτών» (16/5/2025): « Στη δημοκρατία όλοι όσοι ασκούν εξουσία ελέγχονται. Ολοι; Ναι. Μάλλον. 

Ακόμα και η δικαστική εξουσία ελέγχεται. Οι αποφάσεις των δικαστηρίων ελέγχονται από ανώτερα δικαστήρια. Κι αυτών από τα ανώτατα. Οι αποφάσεις των ανώτατων δικαστηρίων από ποιους και πώς ελέγχονται; Θεωρητικά, με τη δημόσια κριτική τους. 

Οταν αυτή λείπει, όταν ασκείται υποτονικά, τότε τα ανώτατα δικαστήρια εθίζονται σε ένα είδος ασυλίας που τους επιτρέπει -ενίοτε τους δελεάζει- να αποφασίσουν ό,τι θέλουν, όπως θέλουν, όποτε θέλουν και αν θέλουν. Μέσα σε μόλις ένα διήμερο πληροφορηθήκαμε ότι ένα ανώτατο δικαστήριο (σ.σ. Εκλογοδικείο) αποφάσισε τη λειτουργία της Βουλής με μειωμένη σύνθεση. Και ένα άλλο (σ.σ. ΣτΕ) ότι οι λέξεις ‘‘αποκλειστικά’’ και ‘‘απαγορεύεται’’ σημαίνουν ‘‘όχι πάντα’’ και ‘‘επιτρέπεται’’. Εύγε! Ισως και να έχουν κάποιο δίκιο όσοι θέλουν συνταγματικό δικαστήριο. Να αποφασίζει κι αυτό ό,τι θέλει, αλλά με αυξημένο κύρος».  

Tασος Παππας

Efsyn.gr